Von Hardesty, Ilya Grinberg - Odrodzenie czerwonego feniksa. Radzieckie Siły Powietrzne podczas II wojny światowej

Przełomowe opracowanie historii radzieckich Wojskowych Sił Powietrznych podczas II wojny światowej, wcześniejsza wersja tej książki, "Red Phoenix", została okrzyknięta przez Washington Post jako znakomitai monumentalna. Ta pozycja będąca jej kontynuacją, jest owocem zupełnie nowych badań przeprowadzonych na istnej lawinie odtajnionych rosyjskich źródeł archiwalnych, dokumentów operacyjnych oraz danych statystycznych, udostępnionych podczas ostatnich trzech dekad. Rezultat tej kwerendy – Odrodzenie Czerwonego Feniksa – jest w swej dziedzinie pracą niezrównaną.

To opracowanie historii radzieckich Wojskowych Sił Powietrznych (WWS), jednego z najmniej znanych zagadnień tej wojny, opowiada o przejściu od formacji bliskiej w 1941 roku zagłady do największych operacyjno-taktycznych sił powietrznych w cztery lata później. Von Hardesty i Ilia Grinberg przedstawiają dynamiczne zmiany w taktyce i sztuce operacyjnej, które umożliwiły WWS tę niezwykłą transformację. Praca ta, czerpiąc z szerszej bazy materiałów archiwalnych, znacznie wykraczających poza stronnicze i ultrapatriotyczne radzieckie wspomnienia, na których opierała się pierwsza wersja, poprawia, aktualizuje i rozwija swoją poprzedniczkę. W rezultacie, podważa ona wiele oficjalnychświadectw oraz rewiduje błędne tezy badaczy opierających się w dużym stopniu na niemieckich źródłach, rozszerzając w ten sposób naszą wiedzę na temat brutalnych kampanii prowadzonych na froncie wschodnim.

Autorzy opisują stopniowo rozwój kampanii powietrznych, poświęcając całe rozdziały kluczowym zwycięstwom nad Moskwą, Stalingradem i Kurskiem. Poprzez połączenie poruszającego ludzkiego dramatu pilotów, bezlitośnie rzuconych w wir śmiertelnych zagrożeń w przestrzeni powietrznej oraz na ziemi, z głębokim zrozumieniem technicznych aspektów złożonych maszyn wojskowych, stworzyli oni niespotykane dotychczas nowatorskie i wciągające spojrzenie na wojnę powietrzną nad frontem wschodnim. Autorzy zajęli się także problemami stojącymi przed radzieckim lotnictwem wojskowym po zakończeniu wojny, gdy wprowadzało ono nowe technologie związane z bombowcami dalekiego zasięgu, napędem odrzutowym oraz bronią jądrową. Opierając się w dużym stopniu na różnych sprawozdaniach, aż do szczebla pojedynczych osób, Hardesty i Grinberg znacząco poszerzyli nasze zrozumienie ich historii o wymiar ludzki, zaś ponad 100 fotografii, z których wiele nie publikowano jeszcze na Zachodzie, świetnie ilustruje wysoką stawkę oraz maszyny wykorzystywane w tych dramatycznych zmaganiach. Podsumowując, jest to wyczerpujące opracowanie istotnego, lecz ciągle zaniedbanego rozdziału tej wojny – przewyższające swą poprzedniczkę tak bardzo, że żaden z miłośników wcześniejszej wersji nie może pozwolić sobie na jej nieprzeczytanie.