Jan Potocki - Rękopis znaleziony w Saragossie

Prawdziwy "Rękopis znaleziony w Saragossie" w nowym tłumaczeniu.
Nad "Rękopisem znalezionym w Saragossie" Jan Potocki pracował przez ponad dwie dekady. Dziś znamy ponad dwadzieścia dokumentów źródłowych, na podstawie których możemy poznać różne etapy pisania i redagowania opus magnum Potockiego, które z czasem zyskało status powieści kultowej.
Polscy czytelnicy znają "Rękopis znaleziony w Saragossie" w przekładzie Edmunda Chojeckiego z 1847 roku, na podstawie tej wersji powstał również film Wojciecha Jerzego Hasa, uważany przez Martina Scorsese, Davida Lyncha, Larsa von Triera czy Neila Gaimana za jedno z najważniejszych dzieł w historii kina. Szkopuł tkwi jednak w tym, że — jak się okazuje — wersja Chojeckiego została przezeń spreparowana: jest kompilacją wersji z lat 1804 i 1810, do której tłumacz dopisał własne fragmenty tam, gdzie połączenie obu wersji było niepełne lub absurdalne. To wystarczy, by stwierdzić, że "Rękopis znaleziony w Saragossie" w formie do tej pory dostępnej nie jest tekstem napisanym przez Jana Potockiego.
François Rosset i Dominique Triaire, francuscy badacze literatury i biografowie Potockiego, zidentyfikowali i przeanalizowali wszystkie istniejące dokumenty (manuskrypty i druki) dotyczące "Rękopisu znalezionego w Saragossie". Wersje z lat 1804 i 1810 okazały się najważniejszymi i najpełniejszymi, lecz różniącymi się między sobą znacząco wariantami powieści.