Airis String Quartet - Hartmann

"Na swój debiut płytowy członkinie kwartetu Airis wybrały dzieła Karla Amadeusa Hartmanna i Antona Weberna.
Twórczość Hartmanna bardzo trudno przypisać do jakiejkolwiek konkretnej szkoły kompozytorskiej. Mimo iż nie był rewolucjonistą w zakresie notacji czy środków wykonawczych, potrafił w twórczy sposób podporządkować wszelkie zdobycze nowoczesnego języka muzycznego nowatorskim ujęciom formalnym. Jego muzyka fascynuje skalą ekspresji, intensywnością wyrazu dramatycznego i przykuwającą uwagę narracją muzyczną.
Hartmann pisał z niezwykłym rozmachem, tworząc plastyczne frazy o szerokim ambitusie, jednocześnie potrafił też mistrzowsko żonglować krótkimi motywami, poddając je kunsztownym przetworzeniom wariacyjnym i kontrapunktycznym. Pod względem harmonicznym muzyka Hartmanna jest tonalna, aczkolwiek silnie schromatyzowana, co odbiera słuchaczowi bezpieczne poczucie zakotwiczenia w konkretnej tonacji.
Kompozytor nie stronił od brzmień mocno dysonujących, momentami zbliżonych do klasterów. Piękno dźwiękowe w ujęciu czysto estetycznym nie było jego priorytetem. Tworzył muzykę w służbie prawdy, bezkompromisową i autentyczną.
I Kwartet smyczkowy "Carillon", dedykowany Hermannowi Scherchenowi, został wyróżniony pierwszą nagrodą w konkursie kompozytorskim w Genewie w 1935 roku. Po prezentacji w Londynie podczas ISCM Festival w 1938 roku anonimowy recenzent w "The Times" porównał utwór do późnych kwartetów Ludwiga van Beethovena, m. in. pod względem sposobu prowadzenia instrumentów jako czterech równorzędnych głosów. Istotnie, autonomiczne traktowanie głosów jest cechą dominującą w obu kwartetach.
Pierwszą część I Kwartetu otwiera słynna melodia żydowska Eliyahu Hanavi. Kwartet zawiera wiele elementów inspirowanych muzyką ludową. Kontrastująca część druga utrzymana jest w charakterze quasi religioso. Część trzecia jest niezwykle żywa i energetyczna, a glissandowy dialog między altówką i wiolonczelą na tle szesnastkowego tremola w skrzypcach przywodzi na myśl odgłosy syren alarmujących o zbliżającym się bombardowaniu.
II Kwartet smyczkowy kompozytor zadedykował swojej żonie Elisabeth. Dzieło napisane tuż po zakończeniu wojny jest na wskroś przesiąknięte obrazami i wspomnieniami czasu terroru. To zdecydowanie dzieło dojrzalsze pod względem warsztatowym i wyrazowym.
Langsamer Satz Antona Weberna w swej subtelnej wymowie i delikatności stanowi przeciwwagę do kwartetów Hartmanna, przepełnionych wojennym strachem, cierpieniem i niepokojem. Jednakże nadzieja na wybawienie, tęsknota za beztroską wczesnej młodości i pragnienie szczęśliwego życia pobrzmiewające w muzyce Hartmanna znajdują swoją pełnię w Webernowskiej miniaturze".
Aleksandra Czjor (fragmenty eseju zamieszczonego w książeczce płyty)
Lista utworów:
Karl Amadeus Hartmann (1905-1963)
I Kwartet smyczkowy "Carillon" (1933)
1. Langsam – Sehr lebhaft
2. Con sordino
3. Con tutta forza
II Kwartet smyczkowy (1945–46/1947–48)
4. Langsam – Außerst lebhaft und sehr energisch
5. Andantino (Sehr ausdrucksvoll)
6. Presto
Anton Webern (1883–1945)
7. Langsamer Satz na kwartet smyczkowy (1905)